MenuMenu
Dziecko z afazją w przedszkolu
Wstęp
Współpracując na co dzień z dziećmi, obserwując ich rozwój pod każdym kątem zauważam wzrost problemów rozwojowych u dzieci. Bardzo często są to problemy związane mową. Zasób słownictwa dzieci jest bardzo ubogi, mowa jest niedbała, niewyraźna, uboga, występują różne wady wymowy. W takich sytuacjach nauczyciel kieruje rodziców do specjalistów, udziela wskazówek jak wspomóc proces rozwoju mowy dziecka. Tu liczy się czas, wczesne wykrycie problemu. A co zrobić, gdy w przedszkolu pojawi się dziecko niemówiące, wycofane, lękliwe? Jak nawiązać kontakt, relacje z takim dzieckiem, jak przekonać dziecko do siebie? Jak pomóc dziecku, rodzicom? Wielu z nas zadaje sobie to pytanie? Rodzice z klei się zamartwiają, lub często można usłyszeć, że „on /ona wyrośnie z tego bo, tak miał tata, dziadek itd.” Często rozmowy z rodzicami nie przynoszą efektu, zdarza się, że rodzice uważają, iż wyolbrzymiamy problemy. Jednak tak nie jest! Wczesna profilaktyka ma ogromne znaczenie przy jakimkolwiek problemie rozwojowym u dzieci. Dzieci z afazją są wśród nas i muszą stawiać czoła rzeczywistości, która często nie jest taka kolorowa. Tylko prawdziwa współpraca pomiędzy rodzicami, nauczycielami i specjalistami przyniesie korzyści dziecku!
Co zrobić, gdy coś nas zaniepokoi .
Gdy cokolwiek zaniepokoi nas w rozwoju dzieci trzeba działać i szukać pomocy u specjalistów. W takich sytuacjach dzieci są kierowane do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych, nauczyciele, wychowawcy dzieci proszeni są wtedy o napisanie opinii dotyczącej funkcjonowania dziecka w przedszkolu. Dokument ten jest cennym źródłem informacji dla specjalistów badających dziecko. Po wielu badaniach przez zespół specjalistów składający się z logopedów, neurologopedów, pedagogów, neurologów wydawane są opinie, orzeczenia, gdzie znajduje się diagnoza danego dziecka. Na podstawie tego dokumentu rodzice, ale i nauczyciele wiedzą jak pracować z dzieckiem, jak postępować, jakich używać form i metod by pomóc dziecku otworzyć się na świat. Wczesna diagnoza i działania profilaktyczne umożliwiają dobry start edukacyjny oraz normalne funkcjonowanie dzieci w różnych grupach społecznych, rówieśniczych.
Diagnoza - afazja! Czym jest afazja.
Afazja rozwojowa – to specyficzne zaburzenia rozwoju mowy i języka. Dzieci pomimo prawidłowego słuchu fizycznego i – co najmniej – normy intelektualnej, mają trudności z nabywaniem i rozumieniem mowy.
Dzieci z niedokształceniem mowy o typie afazji mają wiele problemów min. z wypowiedzeniem tego, co jest dla nich ważne, uczyć, myśli, potrzeb, wyrażania siebie za pomocą języka. Dzieci młodsze, często nie dostrzegają własnej dysfunkcji, starsze z kolei są świadome swojej niepełnosprawności, co rodzi wiele zachowań niepożądanych. Dzieci afatyczne w okresie przedszkolnym, szkolnym napotykają wiele problemów, często są wycofane, w efekcie ich relacje społeczne są całkowicie zaburzone. Afazja u dzieci oprócz problemów związanych z mową ( nadawanie, rozumienie) powoduje wiele innych problemów współistniejących, dzieci często są płaczliwe, wstydliwe, niepewne, trudno im przełamać się i zaufać obcym osobom np. nauczycielom, logopedom. Dzieci afatyczne często przywiązane są w sposób specyficzny do jednego z rodziców np. mamy, mają problem z nawiązaniem więzi nawet z bliskimi członkami rodziny chociażby z dziadkiem. Dzieci z afazją mają problemy z motoryką dużą, motoryką małą, koordynacją i precyzją ruchów, percepcją wzrokową, słuchową, logicznym myśleniem, pamięcią, uwagą, występuje zaburzony proces lateralizacji, często u dzieci występuje nadwrażliwość na dźwięki, lub inne otaczające dziecko bodźce.
Diagnozowanie dzieci afatycznych szczególnie tych w wieku przedszkolnym wymaga ogromnego doświadczenia, czasu i wnikliwej obserwacji. Diagnozując dzieci afatyczne należy wykluczyć zaburzenia rozwojowe, gdzie również występuje brak rozwoju mowy. Specjalista badający dziecko musi wykluczyć min.:
-niepełnosprawność intelektualną
-autyzm,
-dyzartria
-niedosłuch
-mutyzm
-opóźniony rozwój mowy
- zaniedbanie środowiskowe.
W literaturze naukowej wyróżnia się trzy rodzaje afazji rozwojowej :
Afazja rozwojowa bywa również określana w Polsce i na świecie inną terminologią:
- niedokształcenie mowy o typie afazji
-niedokształcenie mowy pochodzenia korowego
-niedorozwój mowy
-dysfazja
-alalia
-SLI ( Specific Language Impairtment)
Zofia Krokodyl, autorka książki „ Psychologiczne problemy afazji dziecięcej” jest autorką terminu „ niedokształcenie mowy o typie afazji” wskazała następujące czynniki wykluczające jak i wskazujące na ten rodzaj zaburzenia, niepełnosprawności:
-zahamowanie rozwoju mowy we wczesnym dzieciństwie
-mowa nie rozwija się mimo braku dysfunkcji w obrębie aparatu wykonawczego
-dziecko słyszy dźwięki
-rozwija się w normie intelektualnej
- nie jest zaburzone emocjonalnie
-wychowuje się w dobrych, korzystnych warunkach środowiskowych.
Rola nauczyciela w niesieniu pomocy w rozwoju dziecka.
Dzieci z niedokształceniem mowy o typie afazji mają wiele problemów już na etapie edukacji przedszkolnej. Ogromnym problemem dla takich dzieci jest każda sytuacja wymagająca komunikacji z rówieśnikami, nauczycielami. Dlatego tu tak ważna jest rola nauczyciela to on, na co dzień obserwuje dzieci w grupie, wie jakie mają trudności, jak sobie radzą podczas wykonywania różnych czynności samoobsługowych, czy zabaw swobodnych.
Często nauczyciel jest jakby adwokatem, łącznikiem ze światem, znając dzieci, ich potrzeby, zainteresowania. Pozytywna, a zarazem przyjazna relacja dziecka afatycznego z nauczycielem ma ogromny wpływ na jego rozwój społeczno-emocjonalny, poznawczy, przede wszystkim dziecko musi czuć się w obecności nauczyciela bezpiecznie, dziecko musi wiedzieć, że jest akceptowane i rozumiane przez otoczenie. Efekty takiej współpracy bywają zaskakujące. Dzieci afatyczne wymagają wsparcia wielospecjalistycznego i jak najszybszej terapii logopedycznej, pedagogicznej.
Nauka dziecka z afazją w przedszkolu
Dziecko z niedokształceniem mowy o typie afazji uczy się poprzez działanie, wielozmysłowe poznawanie otaczającego świata. Dzieci te realizują podstawę programową, która jest dostosowana do potrzeb i możliwości dziecka. Przedszkole jest tym miejscem, gdzie podstawową formą aktywności dzieci jest zabawa. Zabawa w przedszkolu przybiera różne formy np. muzyczne, ruchowe, naśladowcze, gdzie utrwalane są wiersze, piosenki, rymowanki. Podczas codziennych zajęć, oraz stałego rytmu dnia wszystkie dzieci, nie tylko afatyczne rozwijają się wielokierunkowo, działania dydaktyczne rozwijają mowę, poszerzają zasób słownictwa, myślenie, pamięć i uwagę. Dzieci rozwijają percepcję słuchową, ruchową, wzrokową, planowość ruchów. Rozwijają umiejętności interpersonalne, uczą się życia w grupie rówieśniczej, społecznej. Nauczyciel jest w stałym kontakcie z rodzicami i specjalistami, dzięki temu może podczas codziennych zajęć zindywidualizować cele edukacyjne przeznaczone dla dziecka z afazją.
Podsumowanie
Proces edukacyjno-terapeutyczny często jest długotrwały, ale potencjał drzemiący w każdym dziecku przy odpowiedniej stymulacji może się prawidłowo rozwijać i dawać dziecku, oraz jego najbliższemu środowisku ogromną satysfakcję i zadowolenie z każdego najmniejszego sukcesu. Każde dziecko ma swoje potrzeby, zainteresowania i problemy, to my musimy szybko reagować i wspomagać proces rozwojowy dzieci od najmłodszych lat życia.
Sumując praca z dziećmi wymaga ogromnego zaangażowania tu i teraz, bo tu i teraz toczy się życie danego dziecka. Pomóżmy dzieciom afatycznym, tak by ich dzieciństwo było kolorowe pełne uśmiechu i radości. My rodzice, nauczyciele, specjaliści.
Bibliografia :
